Welke behandeling bij burn-out heb je als hsp nodig?

Stel je zit net ziek thuis met stress- en overspannenheidsklachten, je voelt je moe en weet eigenlijk niet goed wat er met je aan de hand is. Waarschijnlijk een burn-out, denk je zelf of zegt je omgeving. De eerste stap die je kunt zetten is naar de huisarts. Het kan fijn zijn als de diagnose duidelijk is. Hoe vind je dan de juiste aanpak om te herstellen? Niet elke behandeling is even geschikt als je hoogsensitief bent. Welke begeleiding jou als HSP kan helpen om te herstellen van burn-out, heb ik voor je op een rijtje gezet.

Behandeling bij burn-out op het fysieke, emotionele, mentale en spirituele niveau

Als je burn-out bent, kun je lichamelijke klachten ervaren en je emotioneel lichtgeraakt en mentaal overprikkeld voelen. Je bent zo’n beetje op alle niveaus uit balans. Ook op het spirituele niveau, als je merkt dat je even de zin niet meer ziet van dingen. Hoe vind je je evenwicht weer, zeker als je hooggevoelig bent? Om te beginnen door al deze niveaus serieus te nemen en op elk niveau jezelf te geven wat je nodig hebt. 

Neem de tijd om fysiek te herstellen en weer energie op te bouwen. Geef je emoties de ruimte, je kunt een gevoel van falen hebben en niet weten wat je nog waard bent. Dan kun je toekomen aan het mentale of cognitieve niveau; je mindset, je gedachten en overtuigingen. Let op je gedachten, want die kunnen je te snel weer opjagen om iets te gaan doen, terwijl je fysiek en emotioneel misschien nog steeds uitgeput bent. 

Tenslotte kun je terugkijken en je afvragen hoe het zover heeft kunnen komen en wat de zin is van deze gedwongen periode van stilstaan, ik noem dat het spirituele niveau. Je kunt in de praktijk merken dat de verschillende niveaus soms ook door elkaar lopen en samen voorkomen.

Hoe herstel ik van burn-out?

Wat me opvalt in de verhalen van veel hoogsensitieve personen is dat ze, als ze net burn-out thuis zitten, geen idee hebben van de hulp die ze nodig hebben. En dat ze ook niet weten waar ze die  moeten zoeken en ook niet altijd passende adviezen of hulp aangeboden krijgen voor hun burn-out klachten.

De huisarts schrijft vaak medicatie voor, maar als je hooggevoelig bent kan dat veel te heftig zijn. Plus dat het niet echt iets oplost. ‘Medicatie? Je wil niet als een zombie niets meer voelen’, zei ooit een deelnemer aan mijn lezing ooit. ‘De psycholoog bood cognitieve therapie, maar toen ik net opgebrand thuis zat, was ik daar nog helemaal niet aan toe,’ vertelde een ander.

Hoe kies ik een behandelaar bij burn-out?

In tegenstelling tot wat veel psychologen en artsen schijnen te denken, is burn-out niet alleen maar psychisch of een kwestie van mindset. Na al die tijd dat je roofbouw op jezelf hebt gepleegd, is de burn-out een fysieke ziekte geworden en je kunt een veelheid aan lichamelijke klachten hebben. Je herstel en hulp bij je burn-out zou daarom in eerste instantie daarop gericht moeten zijn.

De klachten kunnen uiteenlopend zijn, waardoor je niet altijd denkt aan burn-out. Klaartje vertelde: “Het begon met een klein griepje. Ik wilde opstaan maar mijn benen waren zo zwaar dat ik amper kon lopen. Ik was heel moe. In het begin wist ik niet dat het een burn-out was, ik was bang dat ik nooit meer kon lopen. Nu zie ik, mijn lichaam zei heel hard STOP! Stop met bewegen en maak een pas op de plaats. Er waren wel al kleine signalen, zoals steeds een koortslip, maar ik had nooit geleerd om die op te pikken.”

Op fysiek niveau herstellen

Wat heb je nodig om lichamelijk te herstellen van burn-out? Slapen, uitrusten, rustig bewegen zoals wandelen en yoga, niet te veel willen en doen, (tijdelijk) andere voeding en supplementen, lichaamsgerichte behandeling en dergelijke. Het kan goed zijn om naar een natuurgeneeskundige therapeut te gaan, maar misschien heb jij meer behoefte aan massage therapie. 

Bij Miram begonnen de burn-out klachten met paniekaanvallen in de auto. “Toen zag ik dat er iets niet goed was. Zo kende ik mezelf niet, ik was nooit bang en was altijd heel zeker tijdens het autorijden. Ik kreeg slaapproblemen en een opgejaagd gevoel. Toen begonnen de angst- en paniekaanvallen ook ’s nachts, ik werd wakker met een benauwd gevoel. Na een tijdje kon ik helemaal niets meer, ik kon letterlijk de trap niet meer op. Ik ben drie maanden amper buiten geweest, kon niet naar de winkels. Schuifelen door het park, dat ging net.”

Emotioneel weer in balans komen

Het is goed om ook het emotionele niveau betrekken, omdat je een gevoel van falen kunt hebben en niet weten wat je nog waard bent. Dan kan een proces beginnen van het doorleven van allerlei gevoelens en emoties, die je misschien lang had weggestopt. Als je verwerkt wat je eerder nog niet hebt verteerd, geeft dat lucht aan je gemoed. Laat je verdriet er zijn, evenals eventuele boosheid over hoe dingen zijn gelopen. Voel ook je angst voor de toekomst. 

Ook is het van belang om op te merken wanneer je de neiging voelt om snel weer aan de slag te willen. Misschien voel je een druk om te weten wat je wilt, om te presteren op je werk of financieel je eigen broek op te houden en niet afhankelijk te zijn van je partner. Deze zaken allemaal goed willen doen, kan een grote druk geven. Dit kan onbewust zijn, en je toch veel spanning en onrust geven die je niet begrijpt.

Begeleiding bij het emotionele niveau kan heel uiteenlopend zijn, er zijn diverse therapievormen die je kunnen helpen. Denk aan familie-opstellingen, EMDR of EFT, creatieve therapie of hapto-therapie. Welke je kiest, hangt af van waar je op een bepaald moment precies tegenaan loopt of last van hebt, en van je persoonlijke voorkeur.

Het denkpatroon in kaart brengen

Het mentale of cognitieve niveau is belangrijk, want je gedachten en overtuigingen kunnen je behoorlijk belemmeren. Vaak zijn het conclusies die je ooit hebt getrokken. Negatieve aannames over wie je bent of over de wereld, die maken dat je je op een bepaalde manier gedraagt.

Word je bewust van je gedachten en dieper gelegen idee van willen voldoen aan verwachtingen. Die van anderen of van jezelf. Hoge verwachtingen kunnen leiden tot grote teleurstellingen en dat is niet bevorderlijk voor je herstel. Integendeel, zo houd je de onbalans in stand.

Daarom is het belangrijk om te leren om uit het denken te zakken, en eerst te voelen. Daarna pas kun je iets gaan doen. Zolang je vanuit het denken te moeten in actie komt, getuigt je handelen van onbalans en is er het risico om weer door te slaan. Hoe kom je dan in balans?

Onder de overtuigingen over jezelf zit vaak angst voor pijn die en die maakt weer dat je denkt ‘ik moet…’ en zo kun je in steeds in hetzelfde kringetje blijven ronddraaien en heel veel energie verliezen. Als je merkt dat je hier veel last van hebt, kan cognitieve of schema therapie, coaching of NLP nuttig zijn. Die kan je helpen om je negatieve gedachten patronen te doorzien en los te laten.

Het spirituele niveau ook meenemen

Tenslotte kun je terugkijken en je afvragen hoe het zover heeft kunnen komen en wat de zin is van deze gedwongen periode van stilstaan, ik noem dat het spirituele niveau. Wat is de zin of de diepere betekenis van jouw burn-out? Hier antwoord op krijgen, en zien welke positieve omslag in je leven nodig is, kan een gevoel van zin geven.

Burn-out dwingt je om stil te staan. Het is in essentie een uitnodiging om te voelen en op die manier trouw te zijn aan jezelf, in plaats van te willen voldoen aan verwachtingen en eisen van anderen. Het gaat erom te leren leven in het nu, in plaats van steeds gericht te zijn op wat er nog moet in de toekomst. 

Overzicht van begeleiding bij burn-out op de verschillende niveaus

Je kunt hier gratis de eerste 3 hoofdstukken van het boek De belofte van burn-out lezen. 

Welke hulp of begeleiding je kan helpen om te herstellen bij je burn-out, zeker als je hooggevoelig bent, heb ik op een rijtje gezet in een handig schema. In een aparte bijlage staat een overzicht van het fysieke tot en met het spirituele niveau met mogelijke vormen van therapie of begeleiding. Het overzicht uit mijn boek kun je hieronder bekijken.

Overzicht van behandelingen en behandelaars 

Hier vind je een overzicht met coaches en therapeuten die je kunnen helpen om te hertsellen van burn-out, beter in je vel te komen en werk te vinden waar je weer energie van krijgt. Ik hoop dat het jou als HSP helpt om in elke fase in je proces van herstel passende hulp of begeleiding te vinden.

Voel je vrij om dit overzicht te delen in je netwerk. Het lijkt me van groot belang dat dit bekend wordt gemaakt. Zodat mensen die net burn-out zijn geraakt, deze informatie makkelijk kunnen raadplegen, zonder uren te hoeven zoeken op internet.  

Wat kun je zelf doen bij burn-out

Als je merkt dat je teveel in je hoofd zit, als je onrust en drukke gedachten ervaart, haal dan even diep adem. Doe dat drie keer. Adem in door je neus en blaas langzaam door je mond weer uit. Op die manier kun je je gedachten tot rust brengen. Probeer dan vanuit een punt hoog achter in je hoofd, of boven je hoofd, te kijken naar je gedachten.

Stop het overmatige denken en ga via voelen naar doen! Hoe? Mediteren kan helpen of doe de korte ademhalingsoefening die ik hierboven beschreef. Breng je aandacht in je lichaam. Voel je ergens spanning in je lijf? Of voel je ergens een emotie, wellicht heel vaag? Waar voel je het? Leg je hand erop. Ga met heel je aandacht naar het gevoel. Laat het toe.

Stel jezelf steeds de vraag: Wat heb ik nu nodig? Vraag het aan dat gevoel in je lichaam. Wees even stil, er komt beslist antwoord. Ga dan doen wat je lichaam van je vraagt. Wandelen, eten, rusten, slapen. Of misschien eerst huilen. Heb je nergens zin in? Blijf dan nog eventjes zo zitten en wees stil. Je komt vanzelf in beweging.

© Lusanne Hogeweg