Hoe herken je hooggevoeligheid: gebruik deze kenmerken en handvatten
Er is steeds meer bekend over hooggevoeligheid, ook wel hoogsensitiviteit genoemd, en toch zijn er nog mensen die er niets van af weten. Als je bedenkt dat 20% van de mensen hooggevoelig of HSP (hoog sensitief persoon) is, ken je waarschijnlijk wel een paar mensen die hoogsensitief zijn. Of misschien ben je het zelf. In dit artikel ga ik in op kenmerken van hooggevoeligheid, waaraan je het kunt herkennen en hoe je ermee om kunt gaan.
Hooggevoeligheid wetenschappelijk uitgelegd
Er is divers wetenschappelijk onderzoek gedaan in de laatste 25 jaar (o.a. Elaine Aron, Elke van Hoof) en de officiële definitie is: Hoogsensitiviteit is verhoogd bewustzijn van en reactiviteit op de omgeving (bron: hoogsensitief.nl en zie ook hooggevoelig.nl). Anders gezegd: Hoogsensitiviteit is een eigenschap waarbij (fysieke en emotionele) prikkels uit de omgeving sterker dan gemiddeld binnenkomen en meer diepgaand verwerkt worden, wat leidt tot intensere reacties (in emoties en stress) op (met name nieuwe) situaties.
HSP’s missen als het ware een ‘filter’ waardoor er vier keer zoveel prikkels binnenkomen als bij iemand die niet hooggevoelig is. HSP’s hebben door hun diepgaande verwerking van alle prikkels meer tijd dan anderen nodig om de (nieuwe) indrukken te laten bezinken. Wat gebeurt er bij een HSP?
Zintuiglijk wordt er veel meer ervaren. Ook het gevoel en de intuïtie zijn sterker ontwikkeld. Er vindt voortdurend afstemming plaats tussen gevoel en verstand...als een HSP in balans is. Bij stress lijkt het alsof er een blokkade zit tussen gevoel en verstand. HSP’s neigen tot constant kritische reflectie, evaluatie van keuzes en gedrag. Conclusie: het HSP brein werkt anders.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent?
Zijn er testen om hooggevoeligheid vast te stellen, vragen mensen me wel eens. Psychologe Elaine Aron ontwikkelde een zelf-test. Aan de hand van een aantal kenmerken kun je jezelf scoren en daarna heb je een beeld van de mate van jouw hoogsensitiviteit. Hier vind je een verkorte versie van de HSP test.
Dé HSP bestaat niet, laat ik dat vooropstellen. Ze zijn allemaal uniek in hun persoonlijkheid en kwaliteiten. Wel zijn er overeenkomsten in eigenschappen en 7 algemene kenmerken van hooggevoeligheid zijn (niet uitputtend!):
1. Ze zijn snel overprikkeld en stressgevoelig.
2. Ze zijn bedachtzaam en zorgvuldig.
3. Ze zijn gedetailleerd en opmerkzaam.
4. Ze zijn sociaal en empathisch.
5. Ze doen aan zelfreflectie en zijn zelfkritisch.
6. Ze houden niet van onverwachte veranderingen.
7. Ze zijn onzeker of hebben minder zelfvertrouwen.
Specifieke benadering van hooggevoelige mensen
Voor het UWV maakte ik met de HSP coaches van mijn re-integratiebureau een presentatie over hooggevoeligheid. Hoe kun je als medewerker bij het UWV weten of je te maken hebt met iemand die hooggevoelig is? Mensen weten het niet altijd van zichzelf en zullen het je niet vertellen. Maar het kan wel relevant zijn bij de keuze van een bureau voor een traject.
Werk je bij het UWV of werk je anderszins met cliënten, dan kunnen deze handvatten je misschien helpen om HSP’s te herkennen. Het zijn namelijk vaak mensen die behoefte hebben aan meer zelfvertrouwen en balans op meerdere vlakken. Ze kunnen moeite hebben met grenzen stellen en minder assertief zijn. Door de gevoeligheid voor prikkels en energieverlies, kunnen ze snel moe en lusteloos zijn. Het kan zijn dat ze zich niet meer op hun plek voelen bij hun ‘oude’ werk en zoeken naar werk dat hen meer energie en uitdaging geeft. Soms hebben ze trauma’s opgelopen in hun leven die te maken hebben met hun hoogsensitiviteit en voor uitval hebben gezorgd. Ze hebben vaak interesse hebben in zingeving, creativiteit en spiritualiteit.
De juiste aanpak bij hooggevoeligheid
In onze ervaring is weten of je HSP bent van groot belang in verband met de juiste aanpak. Deze heeft veel, zo niet alles, te maken met herkenning. Klanten zeggen vaak tegen me: ‘Jou hoef ik niks uit te leggen, jij begrijpt mij.’ Dat komt omdat ik zelf hooggevoelig ben, ik weet hoe het is.
Vandaar ook dat alle coaches van mijn bureau HSP zijn. Juist vanuit onze eigen ervaring met hooggevoelig zijn, kunnen wij aansluiten bij onze klanten, vanuit herkenning en vooral met begrip. Dat maakt dat iemand zich gezien en gehoord voelt. Soms voor het eerst. In mijn ervaring begint een succesvol begeleidingstraject daarmee.
Hoe je een hooggevoelig persoon dan het beste kunt begeleiden en welke werkvormen goed werken, zal ik in een volgende blog bespreken. Heb je hierover vragen of wil je input leveren voor deze blog, mail me op info@vialusanne.nl.
Ben je hooggevoelig en zoek je een HSP coach die jou kan begeleiden in een werkfit traject? Kijk hier voor het overzicht van de coaches van Via Lusanne en maak een afspraak met de coach van jouw keuze voor een klik-gesprek.